Sfeerbeeld medewerker van Netvlies faciliteert een workshop.

Pracademics: bruggenbouwers tussen wetenschap en praktijk

Het belang van pracademics

Complexe problemen vragen om een gestructureerde aanpak om tot een oplossing te komen. Gedegen (wetenschappelijk) onderzoek kan leiden tot nieuwe inzichten of innovaties die de sleutel tot die oplossing kunnen zijn. Echter is er in de snelheid van de bureauwereld vaak nauwelijks tijd voor evidence-based practices en is wetenschappelijk onderzoek al helemaal ondenkbaar. Andersom kan het in de wetenschappelijke wereld juist af en toe ontbreken aan snelheid en pragmatisme, waardoor het zijn blik op de realiteit soms verliest. In dit blog vertel ik je meer over waarom ik vind dat deze twee werelden dichter bij elkaar kunnen liggen dan je zou denken, en het belang van de rol van pracademics hierin. 

Sfeerbeeld van medewerkers van Netvlies pakken een vraagstuk praktisch aan in een workshop.

Een nieuwe generatie probleemoplossers

Pracademics, het klinkt misschien als een elitair buzzword dat overgevlogen is vanuit Amerika en geadopteerd is door de bureauwereld. Toch is het in de essentie niks nieuws: Paul Posner beschreef in 2009 al de urgentie van het integreren van academische methodes in de bedrijfswereld. Dat is ook precies wat pracademics typeert: ze staan met het ene been in de wetenschap en het andere been in de praktijk. Op die manier kunnen ze makkelijk schakelen tussen beide werelden. Een onmisbare werkwijze in de vraagstukken die vandaag de dag op ons bordje terechtkomen. 

Complexe opdrachten

In de jaren dat Netvlies actief is, heeft ons bureau al vele veranderingen doorgemaakt. Waar we begonnen met het omzetten van flyers in websites, draaien we nu onze hand niet meer om voor complexe multisites en digitale transformaties. Een trend die ons de laatste tijd opvalt, is dat klanten ons ook steeds meer weten te vinden voor complexere vraagstukken. Zo zijn Wouter en ik samen met het RadboudUMC aan de slag gegaan rondom het euvel medicijnverspilling: wat voor initiatieven leven er al om medicijnverspilling tegen te gaan en wat houdt die initiatieven tegen om goed van de grond te komen? Dit soort vraagstukken vragen om een andere, kritischere aanpak, waarin de werkwijze van pracademics goed van pas komt. Door wetenschappelijke methodes op een praktische manier toe te passen, komen we snel tot gedegen inzichten en vervolgstappen. De bureauwereld en de academische wereld gaan op die manier meer hand en hand dan je denkt.

Twee werelden

Beide werelden, zowel de “praktische” bureauwereld als de wetenschappelijke academische wereld, hebben zo hun eigen maniertjes die elkaar op het eerste oog lijken tegen te spreken. 

De bureauwereld wordt vaak getypeerd door KPI’s en bedrijfsdoelen halen en het liefst zo snel mogelijk. Wetenschappelijke inzichten en evidence-based handelen zijn hierin ondergeschoven kindjes. Geen wonder, want de concurrentie is hoog en de tijd is schaars. Waarom zou een klant betalen voor wetenschappelijk onderzoek, wanneer de concurrent het 3x zo snel kan? 

De wetenschappelijke wereld wordt daarentegen meer gekenmerkt door regels en procedures. Een inzicht is niets waard wanneer het niet 20 keer door een peerreview is gehaald en analyses worden gedaan op basis van uitgebreide, wetenschappelijk onderbouwde methodes. Dat levert absoluut de kwaliteit op waar je als wetenschapper naar op zoek bent, maar omdat het zo veel tijd kost is deze methode nauwelijks toepasbaar buiten de muren van de academie. 

Door op deze manier naar die twee werelden te kijken, wordt het alleen maar moeilijker om ze te verenigen. Terwijl de best practices van beide kanten elkaar juist enorm kunnen versterken. Daar ligt precies de urgentie van de pracademic. Met kennis van en ervaring in beide werelden, kunnen zij de brug slaan tussen deze twee werelden. Door academische, wetenschappelijke methodes op een praktische manier toe te passen, kunnen we complexe vraagstukken behapbaar maken zonder hierbij te kort door de bocht te gaan. Zo komen we snel tot vervolgstappen en inzichten die niet gebaseerd zijn op onderbuikgevoel, maar waar gedegen methodes aan de grondslag liggen. Op die manier kunnen we de krachten bundelen, en misschien zelfs - stukje bij beetje - dat gat tussen de twee werelden verkleinen. 

Pracademics in de praktijk: samenwerken met het RadboudUMC 

Wellicht dat een praktisch voorbeeld dit nog wat concreter kan maken. Laten we even teruggaan naar het voorbeeld dat ik eerder noemde: medicijnverspilling. Recente cijfers laten zien dat de zorgsector in Nederland meer CO2 uitstoot veroorzaakt dan de grootste Nederlandse multinationals. Geneesmiddelen en chemische producten zijn hierin de grootste boosdoener. Dat moet anders. Daarom hebben wij met het RadboudUMC, het NVZA en het KNMP de krachten gebundeld om hier vorm aan te geven. Door geneesmiddelverspilling tegen te gaan, kunnen we een grote hoeveelheid van deze vervuiling reduceren.

Het tegengaan van geneesmiddelverspilling is niet nieuw; er leven al een hele hoop initiatieven in verschillende vakgebieden in de zorg, waarmee kritisch gekeken wordt naar het gebruik van medicatie. Daarom hebben we door middel van een enquête, in samenwerking met het RadboudUMC en het NVZA, eerst in kaart gebracht welke initiatieven er al leven. Vervolgens hebben we een workshop georganiseerd waarbij we deze initiatieven samen met allerlei zorgverleners (apothekers, huisartsen, verplegers) hebben ingeschaald op basis van impact en effort. Zo konden we op een pragmatische manier in kaart brengen welke initiatieven de moeite waard zijn om verder op door te pakken. 

Een aanpak die natuurlijk niet wetenschappelijk onderbouwd is en daarom wellicht onwennig aanvoelde voor de (wetenschap georiënteerde) deelnemers, maar wel een aanpak waarmee we snel stappen kunnen maken. En met succes; de deelnemers van de workshop gaven aan het gevoel te hebben dat ze echt iets hadden bijgedragen en gingen - naar ons idee - met een vernieuwde blik naar huis. Die frisse wind uit de bureauwereld is dus zo gek nog niet. 

Vice versa

Bovenstaand voorbeeld laat zien hoe de pragmatische aanpak het verschil kan maken in de academische wereld. Echter werkt die kruisbestuiving natuurlijk ook de andere kant op: kennis en methodes uit de academische wereld kunnen ook toegepast worden in de praktische bureauwereld. Zelf gebruik ik bijvoorbeeld een beknopte versie van de thematic analysis van Braun & Clarke in mijn data-analyse. (Klinkt bekend? Dat kan kloppen. Een tijdje terug schreef ik hier ook al een blog over.)

Ook in andere vakgebieden komt wetenschap handig van pas. Zo gebruikt mijn collega Jimmy zijn kennis van psychologie in zijn UX designs: ‘Principes uit de psychologie, zoals Gestalt, Cognitive Load en User Delight komen dagelijks terug in mijn werk. Ik pas deze principes toe in mijn ontwerpen om de kwaliteit van de User Experience te kunnen waarborgen.’. 

Niet alleen binnen UX design en research, maar ook bijvoorbeeld in marketing worden methodes gebruikt die hun oorsprong vinden in de wetenschap. Zo is mijn collega Renée bezig met het A/B-testen van bepaalde onderdelen en/of pagina’s van websites. Op basis van een hypothese (een stelling die weergeeft welke verandering je wilt testen, waarom en welke impact je verwacht dat deze verandering zal hebben), wordt een variant (B) neergezet om te testen t.o.v. de controle (variant A). Zo kunnen we testen welke variant beter beoordeeld wordt door de gebruikers, welke meer conversies oplevert of in welke variant gebruikers het snelste vinden wat ze zoeken. Voor de academici die meelezen: eigenlijk is dit hetzelfde als een two sample hypothesis test. Wellicht wordt het op een andere manier uitgevoerd, maar de oorsprong van deze methode komt wel echt uit de wetenschap. Zo komen beide werelden elkaar in het midden tegen. 

Netvlies ❤️ wetenschap?

In een veranderende wereld waar de vraagstukken steeds complexer worden, is de “pracademische” werkwijze wat mij betreft onmisbaar. Het zorgt ervoor dat beide werelden het beste van elkaar naar boven halen, zonder hierbij te kort door de bocht te gaan of juist te lang te blijven hangen in procedures. Onze samenwerking met het RadboudUMC is een mooi voorbeeld van hoe deze werelden hand in hand kunnen gaan, en toont aan dat Netvlies de kennis en kunde in huis heeft om ook in dit soort vraagstukken een rol te spelen. En eigenlijk past de essentie van die werkwijze perfect in het Netvlies DNA. Een doortastende werkwijze en kritische blik, zonder die nuchtere en pragmatische houding te verliezen, zijn kenmerken die ik vaak terug zie bij mijn collega’s. Dit zijn wat mij betreft ook dé ingrediënten die nodig zijn om menig complex vraagstuk tot een goed einde te brengen.