Toegankelijkheid: wat is het, waarom is het belangrijk en hoe voldoe je aan de toegankelijkheidseisen

De toegankelijkheid van websites en applicaties wordt steeds belangrijker. Verplichte processen, zoals belastingaangiftes, meterstanden doorgeven en documenten aanvragen bij gemeenten, kun je bijna niet meer voltooien zonder gebruik te maken van een website of applicatie. Daarom moeten vanaf 23 september 2020 alle websites van Nederlandse overheidsinstanties aan nieuwe toegankelijkheidseisen voldoen én op elke website moet een toegankelijkheidsverklaring staan. In dit blog neem ik je mee in de wereld van toegankelijkheid, leg ik uit wat de nieuwe regelgeving inhoudt en welke stappen je moet nemen om hieraan te voldoen.

Je website of applicatie moet toegankelijk zijn, zodat iedereen, van studenten tot ouderen en mensen met een beperking, zonder obstakels gebruik kan maken van en taken kan uitvoeren op je website of applicatie. Het gaat over hoe makkelijk je de content van een website kunt bereiken, hoe makkelijk je kunt navigeren en hoe makkelijk iedereen alle onderdelen kan gebruiken, zonder te discrimineren onder gebruikers. Het belangrijkste voordeel van een toegankelijke website is uiteraard dat iedereen je website kan gebruiken. Maar er zijn meer voordelen: een goed toegankelijke website maakt het voor bedrijven als Google makkelijker om je website te indexeren en het kan zorgen voor minder belasting van de helpdesk en/of klantenservice, doordat mensen met een beperking zonder ondersteuning online hun zaken kunnen regelen. 

Toegankelijkheid is áltijd belangrijk

In onze ogen moeten niet enkel (semi)overheidsinstanties zich bezig houden met de toegankelijkheid van hun website. Toegankelijkheid draagt bij aan de algemene gebruiksvriendelijkheid van je website of applicatie. Bovendien geldt: een website die goed toegankelijkheid is, is zeer waarschijnlijk ook beter bruikbaar voor iedereen zónder een beperking. Je hoeft geen beperking te hebben om graag gebruik te willen maken van bijvoorbeeld de Tab toets. Deze usability requirement zou iedereen fijn kunnen vinden. Daarnaast zijn er veel ‘tijdelijke beperkingen’, zoals gebroken ledematen, vergeten leesbrillen, teveel zonlicht op je scherm, emotionele stress, moeheid, een hersenschudding, vette vingers tijdens het koken of harde omgevingsgeluiden. Dit zijn allemaal situaties waarin je een tijdelijke beperking ervaart (auditief, cognitief, motorisch of visueel). Toegankelijkheid is niet een eenmalig project of vaste set technische settings, maar een continu proces. De techniek en de werking van bepaalde elementen op je website, zoals een formulier, zijn niet het enige wat de toegankelijkheid beïnvloedt. De contentbeheerder kan in het Content Management Systeem (CMS) de toegankelijkheid omhoog of omlaag brengen. Ook de content, en dus informatie op de website, kan wel of niet toegankelijk zijn, bijvoorbeeld afbeeldingen zonder alt-tekst (dit staat voor alternative text of alternatieve tekst, een beschrijvende tekst over de afbeelding), een zelfgekozen tekstkleur met te weinig contrast of moeilijk taalgebruik dat niet te ontcijferen is door laaggeletterden. Onderstaand voorbeeld geeft de impact op de leesbaarheid van een call-to-action button met te weinig contrast weer. De button is met name voor mensen die kleurenblind zijn slecht leesbaar. Dit voorbeeld kan naast invloed op de leesbaarheid ook invloed hebben op de conversie van je website: als een bezoeker de button niet (goed) kan lezen, weet hij niet dat hij zich via de button kan inschrijven. 

Wat houdt de nieuwe regelgeving in?

Per 23 september 2020 moeten alle websites van relevante organisaties de toegankelijkheidsnorm Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) 2.1, niveau A + AA toepassen. Daarnaast zijn deze organisaties verplicht om een toegankelijkheidsverklaring op hun websites en applicaties te publiceren. In deze verklaring staat welke maatregelen de organisatie neemt, inclusief een planning, om de websites toegankelijk te maken én te houden. De toegankelijkheidsverklaring moet minimaal één keer per jaar vernieuwd worden. Op deze manier worden organisaties gestimuleerd om toegankelijkheid niet als eenmalig project maar als een continu proces te benaderen. Dit moet afzonderlijk voor elke website en/of applicatie van de organisatie worden gedaan. 

Voor wie geldt de nieuwe regelgeving?

De volgende organisatie zijn wettelijk verplicht om zich aan de toegankelijkheidseisen te houden:

• staats-, regionale of lokale overheidsinstanties;
• publiekrechtelijke instellingen;
• en samenwerkingsverbanden hiervan.

De volgende organisaties vallen hier niet onder of zijn (vooralsnog) uitgezonderd van de wettelijke verplichting:

• NGO´s, zolang zij geen diensten verlenen in opdracht van overheidsinstanties;
• geprivatiseerde of private sectoren als vervoer, gas, water en post;
• de gezondheidszorg;
• en kinderdagverblijven, crèches en scholen, behalve als het gaat om essentiële administratieve online functies (bijvoorbeeld het digitaal kunnen aanmelden van een leerling).

Het staat overigens niet vast dat de huidige uitzonderingen altijd uitzonderingen zullen blijven. De kans is bijvoorbeeld vrij groot dat een sector als de gezondheidszorg op termijn ook toegankelijkheidseisen zal krijgen. Bovendien wordt in 2025 de European Accessibility Act van kracht. Dit betekent dat nog meer organisaties te maken krijgen met regelgeving rondom toegankelijkheid. Zo komen er extra regels voor ticketing diensten en e-commerce platforms. Bij Netvlies streven we ernaar om al onze producten zo toegankelijk mogelijk op te leveren, ongeacht de opdrachtgever. 

Hoe maak ik mijn website toegankelijk?

Allereerst is het belangrijk om je online landschap in kaart te brengen. Welke websites en applicaties zijn er en moeten deze voldoen aan de regelgeving? Als je dit inzichtelijk hebt, verdiep je je eerst in waar je precies aan moet voldoen, zodat je op elke website en applicatie een toegankelijkheidscheck kunt uitvoeren. Doorloop stap voor stap alle punten uit de WCAG 2.1, te beginnen met de belangrijkste punten, en leg vast in hoeverre je hier wel of niet aan voldoet. Gebruik voorleessoftware en controleer de inhoud van de alt-teksten van afbeeldingen. Je kunt ook automatische tools gebruiken om een toegankelijkheidscheck uit te voeren. Daarnaast kan het waardevol zijn om advies in te schakelen van je leveranciers over het toegankelijk maken én houden van je website of applicatie. De volgende stap is het opstellen van de toegankelijkheidsverklaring met behulp van de invulassistent en hierin aangeven in hoeverre je website of applicatie toegankelijk is en welke maatregelen je gaat nemen om dit te verbeteren. De verklaring moet heel precies worden ingevuld. Daarom is het handig om bijvoorbeeld een jurist te betrekken bij het invullen van de verklaring.  Afhankelijk van de inzichten uit je toegankelijkheidscheck en de plannen uit de toegankelijkheidsverklaring, kun je gaan optimaliseren. Denk hierbij ook aan het inrichten van een proces voor het toegankelijk publiceren van nieuwe informatie, inplannen van periodieke toegankelijkheidstesten en training van redacteuren in het schrijven en publiceren van toegankelijke content. 

Een continu proces

Tot slot wil ik nogmaals benadrukken dat de toegankelijkheid van je website een continu proces is. Het is belangrijk om continu te blijven verbeteren en niet na het uitvoeren van bovenstaande stappen achterover te leunen. Door organisatorische en procesmatige maatregelen te nemen, wordt toegankelijkheid een vast onderdeel binnen de organisatie. Daarnaast is het belangrijk om regelmatig te testen en op basis hiervan bij te sturen en te optimaliseren. Netvlies adviseert haar klanten over het toegankelijk maken én houden van hun websites en applicaties. Dit doen we vanuit de visie dat elke website of applicatie, ongeacht branche en/of wet- en regelgeving, baat heeft bij het hebben van een toegankelijk product. Wil je meer weten over toegankelijkheid of wil je sparren over het verbeteren van de toegankelijkheid van jouw website? Neem contact met me op via jelmer@netvlies.nl of 076 530 2525 en ik help je op weg!